WOJEWÓDZTWO DOLNOŚLĄSKIE

siedziba władz wojewódzkich: Wrocław
liczba powiatów (grodzkich i ziemskich): 30
liczba gmin (miejskich, wiejskich, miejsko-wiejskich): 169
liczba miast (gmin miejskich i miejsko-wiejskich): 90
powierzchnia: 19 948 km2
liczba mieszkańców (1998 rok ): 2 982 000
gęstość zaludnienia: 149 mieszk./km2

Największe miasta (tys.mieszk 1995):
Wrocław 642,7; Legnica, Wałbrzych 139,6; Legnica 108,0; Jelenia Góra 93,5; Lubin 83,5; Głogów 74,2; Świdnica 64,8; Bolesławiec 44,4; Oleśnica 38,9; Dzierżoniów 38,3; Zgorzelec 36,8; Bielawa 34,6; Oława 31,8; Kłodzko 30,9

Powiaty grodzkie (miasta na prawach powiatu):
Jelenia Góra, Legnica, Wałbrzych, Wrocław
Powiaty ziemskie:
bolesławiecki, dzierżoniowski, głogowski, górowski, jaworski, jeleniogórski, kamiennogórski, kłodzki, legnicki, lubański, lubiński, lwówecki, milicki, oleśnicki, oławski, polkowicki, strzeliński, średzki (śląski), świdnicki (dolnośląski), trzebnicki, wałbrzyski, wołowski, wrocławski, ząbkowicki, zgorzelecki, złotoryjski

- wszystkie miasta (gminy miejskie i miejsko-wiejskie) mają swoje kartoteki bezpośrednio w kartotece Dolny Śląsk
- wszystkie powiaty mają swoje kartoteki w kartotekach miast powiatowych
- wszystkie gminy wiejskie mają swoje kartoteki w kartotekach powiatów

WOJEWÓDZTWO KUJAWSKO-POMORSKIE

siedziba wojewody: Bydgoszcz
siedziba sejmiku wojewódzkiego: Toruń
liczba powiatów (grodzkich i ziemskich): 23
liczba gmin (miejskich, wiejskich, miejsko-wiejskich): 144
liczba miast (gmin miejskich i miejsko-wiejskich): 52
powierzchnia: 17 970 km2
liczba mieszkańców (2002 rok ): 2 100 000
gęstość zaludnienia: 117 mieszk./km2

Najwieksze miasta (tys.mieszk, 1995):
Bydgoszcz 385,8; Toruń 204,3; Włocławek 123,1; Grudziądz 102,7; Inowrocław 79,4; Chojnice 39,8; Brodnica 29,4;

Powiaty grodzkie (miasta na prawach powiatu):
Bydgoszcz, Grudziądz, Toruń, Włocławek.
Powiaty ziemskie:
aleksandrowski, brodnicki, bydgoski, chełmiński, golubsko-dobrzyński, grudziądzki, inowrocławski, lipnowski, mogileński, nakielski, radziejowski, rypiński, sępoleński, świecki, toruński, tucholski, wąbrzeski, włocławski, żniński

- wszystkie miasta (gminy miejskie i miejsko-wiejskie) mają swoje kartoteki bezpośrednio w kartotece Kujawy
- wszystkie powiaty mają swoje kartoteki w kartotekach miast powiatowych
- wszystkie gminy wiejskie mają swoje kartoteki w kartotekach powiatów

WOJEWÓDZTWO LUBELSKIE

siedziba władz wojewódzkich: Lublin
liczba powiatów (grodzkich i ziemskich): 24
liczba gmin (miejskich, wiejskich, miejsko-wiejskich): 213
liczba miast (gmin miejskich i miejsko-wiejskich): 41
powierzchnia: 25 114 km2
liczba mieszkańców (1998 rok ): 2 240 000
gęstość zaludnienia: 89 mieszk./km2

Największe miasta (tys. mieszk 1995):
Lublin 353,3; Chełm 69,1; Zamość 66,3; Biała Podlaska 56,3; Puławy 54,3; Świdnik 40,3; Kraśnik 37,5; Łuków 32,0; Biłgoraj 26,4; Lubartów 23,5; Łęczna 21,9; Tomaszów Lubelski 21,2; Krasnystaw 20,6; Hrubieszów 20,2

Powiaty grodzkie (miasta na prawach powiatu):
Biała Podlaska, Chełm, Lublin, Zamość
Powiaty ziemskie:
bialski, biłgorajski, chełmski, hrubieszowski, janowski, krasnostawski, kraśnicki, lubartowski, lubelski, łęczyński, łukowski, opolski (lubelski), parczewski, puławski, radzyński, rycki, świdnicki (lubelski), tomaszowski (lubelski), włodawski, zamojski,

- wszystkie miasta (gminy miejskie i miejsko-wiejskie) mają swoje kartoteki bezpośrednio w kartotece Lubelskie
- wszystkie powiaty mają swoje kartoteki w kartotekach miast powiatowych
- wszystkie gminy wiejskie mają swoje kartoteki w kartotekach powiatów

WOJEWÓDZTWO LUBUSKIE

siedziba wojewody: Gorzów Wielkopolski
siedziba sejmiku wojewódzkiego: Zielona Góra
liczba powiatów (grodzkich i ziemskich): 13
liczba gmin (miejskich, wiejskich, miejsko-wiejskich): 83
liczba miast (gmin miejskich i miejsko-wiejskich): 42
powierzchnia: 13 984 km2
liczba mieszkańców (1998 rok ): 1 023 000
gęstość zaludnienia: 73 mieszk./km2

Największe miasta (tys.mieszk., 1995):
Gorzów Wielkopolski 124,9; Zielona Góra 116,1; Nowa Sól 43,2; Żary 40,9; Żagań 28,3; Świebodzin 22,7; Miedzyrzecz 20,3

Powiaty grodzkie (miasta na prawach powiatu):
Gorzów Wielkopolski, Zielona Góra
Powiaty ziemskie:
gorzowski, krośnieński (odrzański), międzyrzecki, nowosolski, słubicki, strzelecko-drezdenecki, sulęciński, świebodziński, zielonogórski, żagański, żarski

- wszystkie miasta (gminy miejskie i miejsko-wiejskie) mają swoje kartoteki bezpośrednio w kartotece Lubuskie
- wszystkie powiaty mają swoje kartoteki w kartotekach miast powiatowych
- wszystkie gminy wiejskie mają swoje kartoteki w kartotekach powiatów

WOJEWÓDZTWO MAZOWIECKIE

siedzba władz wojewódzkich: Warszawa
liczba powiatów (grodzkich i ziemskich): 42
liczba gmin (miejskich, wiejskich, miejsko-wiejskich): 325
liczba miast (gmin miejskich i miejsko-wiejskich): 84
powierzchnia: 35 598 km2
liczba mieszkańców (1998 rok ): 5 067 000
gęstość zaludnienia: 142 mieszk./km2

Największe miasta (tys.mieszk., 1995):
Warszawa 1638,3; Radom 232,3; Płock 126,9; Siedlce 74,1; Ostrołęka 53,7; Pruszków 53,0; Legionowo 50,6; Ciechanów 46,6; Otwock 44,0; Wołomin 36,5; Mińsk Mazowiecki 35,0; Mława 29,8; Nowy Dwór Mazowiecki 27,2; Wyszków 25,3; Piaseczno 25,2

Powiat warszawski jest związkiem gmin
Powiaty grodzkie (miasta na prawach powiatu):
Ostrołęka, Płock, Radom, Siedlce,
Powiaty ziemskie:
białobrzeski, ciechanowski, garwoliński, gostyniński, grodziski (mazowiecki), grójecki, kozienicki, legionowski, lipski, łosicki, makowski, miński, mławski, nowodworski (mazowiecki), ostrołęcki, ostrowski (mazowiecki), otwocki, piaseczyński, płocki, płoński, pruszkowski, przasnyski, przysuski, pułtuski, radomski, siedlecki, sierpecki, sochaczewski, sokołowski, szydłowiecki, warszawski zachodni, węgrowski, wołomiński, wyszkowski, zwoleński, żuromiński, żyrardowski

- wszystkie miasta (gminy miejskie i miejsko-wiejskie) mają swoje kartoteki bezpośrednio w kartotece Mazowsze
- wszystkie powiaty mają swoje kartoteki w kartotekach miast powiatowych
- wszystkie gminy wiejskie mają swoje kartoteki w kartotekach powiatów

WOJEWÓDZTWO MAŁOPOLSKIE

siedziba władz wojewódzkich: Kraków
liczba powiatów (grodzkich i ziemskich): 22
liczba gmin (miejskich, wiejskich, miejsko-wiejskich): 182
liczba miast (gmin miejskich i miejsko-wiejskich): 55
powierzchnia: 15 144 km2
liczba mieszkańców (1998 rok ): 3 216 000
gęstość zaludnienia: 212 mieszk./km2

Największe miasta (tys.mieszk, 1995):
Kraków 754,4; Tarnów 121,5; Nowy Sącz 82,1; Oświęcim 44,4; Chrzanów 42,1; Olkusz 40,5; Nowy Targ 34,0; Gorlice 30,2; Zakopane 30,0; Bochnia 29,6; Skawina 24,1; Andrychów 23,1; Trzebinia 20,0

Powiaty grodzkie (miasta na prawach powiatu):
Kraków, Nowy Sącz, Tarnów
Powiaty ziemskie:
bocheński, brzeski (małopolski), chrzanowski, dąbrowski, gorlicki, krakowski, limanowski, miechowski, myślenicki, nowosądecki, nowotarski, olkuski, oświęcimski, proszowicki, suski, tarnowski, tatrzański, wadowicki, wielicki

- wszystkie miasta (gminy miejskie i miejsko-wiejskie) mają swoje kartoteki bezpośrednio w kartotece Małopolska
- wszystkie powiaty mają swoje kartoteki w kartotekach miast powiatowych
- wszystkie gminy wiejskie mają swoje kartoteki w kartotekach powiatów

WOJEWÓDZTWO OPOLSKIE

siedziba władz wojewódzkich: Opole
liczba powiatów (grodzkich i ziemskich): 12
liczba gmin (miejskich, wiejskich, miejsko-wiejskich): 71
liczba miast (gmin miejskich i miejsko-wiejskich): 34
powierzchnia: 9 412 km2
liczba mieszkańców (1998 rok ): 1 089 000
gęstość zaludnienia: 116 mieszk./km2

Największe miasta (tys. mieszk., 1995):
Opole 130,6; Kędzierzyn-Koźle 70,7; Nysa 49,0; Brzeg 39,9; Kluczbork 26,9; Prudnik 24,3; Strzelce Opolskie 21,9; Krapkowice 20,1

Powiaty grodzkie (miasta na prawach powiatu):
Opole
Powiaty ziemskie:
brzeski (opolski), głubczycki, kędzierzyńsko-kozielski, kluczborski, krapkowicki, namysłowski, nyski, oleski, opolski, prudnicki, strzelecki

- wszystkie miasta (gminy miejskie i miejsko-wiejskie) mają swoje kartoteki bezpośrednio w kartotece Opolskie
- wszystkie powiaty mają swoje kartoteki w kartotekach miast powiatowych
- wszystkie gminy wiejskie mają swoje kartoteki w kartotekach powiatów

WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE

siedziba władz wojewódzkich: Rzeszów
liczba powiatów (grodzkich i ziemskich): 24
liczba gmin (miejskich, wiejskich, miejsko-wiejskich): 160
liczba miast (gmin miejskich i miejsko-wiejskich): 45
powierzchnia: 17 926 km2
liczba mieszkańców (1998 rok ): 2 122 000
gęstość zaludnienia: 118 mieszk./km2

Największe miasta (1995, tys.mieszk.):
Rzeszów 160, Stalowa Wola 72, Przemyśl 69, Mielec 64, Tarnobrzeg 51, Krosno 49, Dębica 49, Jarosław 42, Sanok 41, Jasło 39.

Powiaty grodzkie (miasta na prawach powiatu):
Krosno, Przemyśl, Rzeszów, Tarnobrzeg
Powiaty ziemskie:
bieszczadzki, brzozowski, dębicki, jarosławski, jasielski, kolbuszowski, krośnieński (podkarpacki), leżajski, lubaczowski, łańcucki, mielecki, niżański, przemyski, przeworski, ropczycko-sędziszowski, rzeszowski, sanocki, stalowowolski, strzyżowski, tarnobrzeski

- wszystkie miasta (gminy miejskie i miejsko-wiejskie) mają swoje kartoteki bezpośrednio w kartotece Podkarpacie
- wszystkie powiaty mają swoje kartoteki w kartotekach miast powiatowych
- wszystkie gminy wiejskie mają swoje kartoteki w kartotekach powiatów

WOJEWÓDZTWO PODLASKIE

siedziba władz wojewódzkich: Białystok
liczba powiatów (grodzkich i ziemskich): 17
liczba gmin (miejskich, wiejskich, miejsko-wiejskich): 118
liczba miast (gmin miejskich i miejsko-wiejskich): 36
powierzchnia: 20 180 km2
liczba mieszkańców (1998 rok ): 1 224 000
gęstość zaludnienia: 61 mieszk./km2

Największe miasta (1995, tys. mieszk):
Białystok 278, Suwałki 62, Łomża 63, Augustów 29, Bielsk Podlaski 28, Hajnówka 24, Zambrów 23

Powiaty grodzkie (miasta na prawach powiatu):
Białystok, Łomża, Suwałki
Powiaty ziemskie:
augustowski, białostocki, bielski (podlaski), grajewski, hajnowski, kolneński, łomżyński, moniecki, sejneński, siemiatycki, sokólski, suwalski, wysokomazowiecki, zambrowski

- wszystkie miasta (gminy miejskie i miejsko-wiejskie) mają swoje kartoteki bezpośrednio w kartotece Podlasie
- wszystkie powiaty mają swoje kartoteki w kartotekach miast powiatowych
- wszystkie gminy wiejskie mają swoje kartoteki w kartotekach powiatów

WOJEWÓDZTWO POMORSKIE
Pomorze Kaszubskie, Pomorze Wschodnie, Pomorze Gdańskie, Pomorze Nadwiślańskie, Prusy Królewskie, Prusy Zachodnie

siedziba władz wojewódzkich: Gdańsk
liczba powiatów (grodzkich i ziemskich): 20
liczba gmin (miejskich, wiejskich, miejsko-wiejskich): 123
liczba miast (gmin miejskich i miejsko-wiejskich): 42
powierzchnia: 18 293 km2
liczba mieszkańców (2002 rok ): 2 198 000
gęstość zaludnienia: 119 mieszk./km2

Największe miasta (tys.mieszk.)
Gdańsk 463, Gdynia 251, Słupsk 103, Tczew 61, Starogard Gdanski 51, Wejherowo 47, Sopot 44, Malbork 40, Rumia 40, Kwidzyn 40

Powiaty grodzkie (miasta na prawach powiatu):
Gdańsk, Gdynia, Słupsk, Sopot
Powiaty ziemskie:
bytowski, chojnicki, człuchowski, gdański, kartuski, kościerski, kwidzyński, lęborski, malborski, nowodworski (gdański), pucki, słupski, starogardzki, sztumski, tczewski, wejherowski

- wszystkie miasta (gminy miejskie i miejsko-wiejskie) mają swoje kartoteki bezpośrednio w kartotece Pomorze
- wszystkie powiaty mają swoje kartoteki w kartotekach miast powiatowych
- wszystkie gminy wiejskie mają swoje kartoteki w kartotekach powiatów
Pomorze Gdańskie - dzielnica historyczna we wczesnym średniowieczu zamieszkała przez Pomorzan, plemiona lechickie językowo zbliżone do Wieletów i Polan, już w drugiej połowie X w. luźno podlegało państwu Polan, w XI w usamodzileniło się, w 1116-9 podbite przez Bolesława Krzywoustego, następnie księstwo dzielnicowe, 1227 całkowicie się usamodzielniło, podlegając dalszym podziałom.
Od 1294 ponownie związane z Wielkopolską. 1308-1466 część państwa zakonnego Krzyżaków. Od 1317 ziemia słupska należała do Pomorza Zachodniego. 1466-1772 województwa pomorskie i malborskie, wraz z ziemią chełmińską i Warmią należały do Królestwa Polskiego jaki autonomiczna prowincja zwana Prusami Królewskimi, a później przez władze zaborcze Prusami Zachodnimi. W 1919 przypadło Polsce i było zwane po prostu Pomorzem. Stolica województwa pomorskiego najpierw w Toruniu, poźniej w Bydgoszczy, natomiast Gdańsk stanowił wolne miasto. 1939-1945 wcielone do Niemiec. Od 1945 województwo gdańskie, od 1975 woj. słupskie, gdańskie i elbląskie, od 1999 województw pomorskie. Centralna część regionu zamieszkała przez Kaszubów zwana jest Kaszubami.

Regiony nie pokrywające się z podziałami administracyjnymi.

WOJEWÓDZTWO ŚLĄSKIE

siedziba władz wojewódzkich: Katowice
liczba powiatów (grodzkich i ziemskich): 36
liczba gmin (miejskich, wiejskich, miejsko-wiejskich): 166
liczba miast (gmin miejskich i miejsko-wiejskich): 69
powierzchnia: 12 294 km2
liczba mieszkańców (1998 rok ): 4 882 000
gęstość zaludnienia: 397 mieszk./km2

Największe miasta (1995 tys.mieszk.):
Katowice 354, Częstochowa 260, Sosnowiec 249, Bytom 228, Gliwice 214, Zabrze 201, Bielsko-Biała 181, Ruda Śląska 166, Rybnik 144, Tychy 134, Dąbrowa Górnicza 134, Chorzów 126, Jastrzębie-Zdrój 104
Powiaty grodzkie (miasta na prawach powiatu):
Bielsko-Biała, Bytom, Chorzów, Częstochowa, Dąbrowa Górnicza, Gliwice, Jastrzębie-Zdrój, Jaworzno, Katowice, Mysłowice, Piekary Śląskie, Ruda Śląska, Rybnik, Siemianowice Śląskie, Sosnowiec, Świętochłowice, Tychy, Zabrze, Żory
Powiaty ziemskie:
będziński, bielski, cieszyński, częstochowski, gliwicki, kłobucki, lubliniecki, mikołowski, myszkowski, pszczyński, raciborski, rybnicki, tarnogórski, tyski, wodzisławski, zawierciański, żywiecki
- wszystkie miasta (gminy miejskie i miejsko-wiejskie) mają swoje kartoteki bezpośrednio w kartotece Śląsk
- wszystkie powiaty mają swoje kartoteki w kartotekach miast powiatowych
- wszystkie gminy wiejskie mają swoje kartoteki w kartotekach powiatów

WOJEWÓDZTWO ŚWIĘTOKRZYSKIE

siedziba władz wojewódzkich: Kielce
liczba powiatów (grodzkich i ziemskich): 14
liczba gmin (miejskich, wiejskich, miejsko-wiejskich): 102
liczba miast (gmin miejskich i miejsko-wiejskich): 29
powierzchnia: 11 672 km2
liczba mieszkańców (1998 rok ): 1 326 000
gęstość zaludnienia: 114 mieszk./km2

Majwiększe miasta (tys.mieszk.):
Kielce 214, Ostrowiec Świętokrzyski 79, Starachowice 58, Skarżysko-Kamienna 51, Sandomierz 27, Końskie 22.

Powiaty grodzkie (miasta na prawach powiatu):
Kielce
Powiaty ziemskie:
buski, jędrzejowski, kazimierski, kielecki, konecki, opatowski, ostrowiecki, pińczowski, sandomierski, skarżyski, starachowicki, staszowski, włoszczowski

- wszystkie miasta (gminy miejskie i miejsko-wiejskie) mają swoje kartoteki bezpośrednio w kartotece Świętokrzyskie
- wszystkie powiaty mają swoje kartoteki w kartotekach miast powiatowych
- wszystkie gminy wiejskie mają swoje kartoteki w kartotekach powiatów

WOJEWÓDZTWO WARMIŃSKO-MAZURSKIE

siedziba władz wojewódzkich: Olsztyn
liczba powiatów (grodzkich i ziemskich): 21
liczba gmin (miejskich, wiejskich, miejsko-wiejskich): 116
liczba miast (gmin miejskich i miejsko-wiejskich): 49
powierzchnia: 24 203 km2
liczba mieszkańców (2002 rok ): 1 468 000
gęstość zaludnienia: 61 mieszk./km2

Największe miasta (tys.mieszk): Olsztyn 167, Elbląg 129, Ełk 55, Ostróda 35, Iława 32, Giżycko 31, Kętrzyn 30.

Powiaty grodzkie (miasta na prawach powiatu):
Elbląg, Olsztyn
Powiaty ziemskie:
bartoszycki, braniewski, działdowski, ełcki, elbląski, giżycki, gołdapski, iławski, kętrzyński, lidzbarski, mrągowski, nidzicki, nowomiejski, olecki, olsztyński, ostródzki, piski, szczycieński, węgorzewski

- wszystkie miasta (gminy miejskie i miejsko-wiejskie) mają swoje kartoteki bezpośrednio w kartotece Warmia-Mazury
- wszystkie powiaty mają swoje kartoteki w kartotekach miast powiatowych
- wszystkie gminy wiejskie mają swoje kartoteki w kartotekach powiatów

WOJEWÓDZTWO WIELKOPOLSKIE

siedziba władz wojewódzkich: Poznań liczba powiatów (grodzkich i ziemskich): 35
liczba gmin (miejskich, wiejskich, miejsko-wiejskich): 226
liczba miast (gmin miejskich i miejsko-wiejskich): 109
powierzchnia: 29 826 km2
liczba mieszkańców (1998 rok ): 3 351 000
gęstość zaludnienia: 112 mieszk./km2

Największe miasta (1995, tys.mieszk.):
Poznań 581,8; Kalisz 106,8; Konin 82,7; Piła 75,7; Ostrów Wielkopolski 74,7; Gniezno 71,0; Leszno 61,3; Turek 30,7; Śrem 29,8 ; Krotoszyn 28,9; Września 28,6; Swarzędz 26,1; Jarocin 25,7; Kościan 24,6; Wągrowiec 24,1; Koło 23,9; Rawicz 21,5; Środa Wielkpolska 21,4; Luboń 20,7; Gostyń 20,6; Chodzież 20,4.

Powiaty grodzkie (miasta na prawach powiatu):
Poznań, Kalisz, Konin, Leszno

Powiaty ziemskie:
chodzieski, czarnkowsko-trzcianecki, gnieźnieński, gostyński, grodziski (wielkopolski), jarociński, kaliski, kępiński, kolski, koniński, kościański, krotoszyński, leszczyński, międzychodzki, nowotomyski, obornicki, ostrowski (wielkopolski), ostrzeszowski, pilski, pleszewski, poznański, rawicki, słupecki, szamotulski, średzki (wielkopolski), śremski, turecki, wągrowiecki, wolsztyński, wrzesiński, złotowski

- wszystkie miasta (gminy miejskie i miejsko-wiejskie) mają swoje kartoteki bezpośrednio w kartotece Wielkopolska
- wszystkie powiaty mają swoje kartoteki w kartotekach miast powiatowych
- wszystkie gminy wiejskie mają swoje kartoteki w kartotekach powiatów
Wielkopolska - dzielnica historyczna Polski w dorzeczu środkowej i dolnej Warty; terytorium na którym w IX wieku powstało państwo plemienne Polan - ośrodek państwowości polskiej. W początku XII wieku w obręb Wielkopolki weszły Krajna, ziemia wałecka i myśliborska.
Początkowo dzielnicę nazywano nazwą państwa (Polonia), nazwa Polonia Maior pojawiła się po raz pierwszy w 1257, a w polkim brzmieniu dopiero w 1449.
Wielkopolska była księstwem dzielnicowym w XII-XIV wieku okresowo dzielącym się na księstwo poznańskie i kalisko-gnieźnieńskie, które się następnie przekształciły w województwa poznańskie i kaliskie (Wielkopolska właściwa). Prowincja Wielkopolska od XV wieku obejmowała ziemie, które miały wspólny sejmik generalny w Kole (woj. poznańskie, kaliskie, sieradzkie i łęczyckie). W najszerszym znaczeniu Wielkopolska obejmowała woj. poznańskie i kaliskie, ziemię sieradzką i łęczycką, Kujawy, Mazowsze i Prusy Królewskie (starosta generalny w Poznaniu, trubunał koronny w Piotrkowie). W 1772 i 1793 zagarnięta przez Prusy, 1807-1815 w Księstwie Warszawskim (departamenty poznański, kaliski i bydgoski). W 1815 Prusy przejęły wiekszość Wielkopolski i utworzyły tu Wielkie Księstwo Poznańskie (później prowincję poznanską), a wschodnie tereny z Koninem i Kaliszem przypadły Rosji i weszły w skład Królestwa Polskiego. W 1919 roku Wielkopolska weszła w skład II Rzeczpospolitej jako województwo poznańskie. 1975-1998 województwa poznańskie, kaliskie, konińskie, leszczyńskie, pilskie. Od 1999 roku województwo wielkopolskie.

WOJEWÓDZTWO ZACHODNIOPOMORSKIE
Pomorze Zachodnie, Pomorze Szczecińskie, Pomorze Nadodrzańskie

siedziba władz wojewódzkich: Szczecin
liczba powiatów (grodzkich i ziemskich): 21
liczba gmin (miejskich, wiejskich, miejsko-wiejskich): 114
liczba miast (gmin miejskich i miejsko-wiejskich): 61
powierzchnia: 22 902 km2
liczba mieszkańców (2002 rok ): 1 734 000
gęstość zaludnienia: 76 mieszk./km2

Największe miasta (tys.mieszk.):
Szczecin 419, Koszalin 112, Stargard Szczecinski 73, olobrzeg 47, Swinoujscie 43, Szczecinek 42, Police 34,

Powiaty grodzkie (miasta na prawach powiatu):
Koszalin, Szczecin, Świnoujście
Powiaty ziemskie:
białogardzki, choszczeński, drawski, goleniowski, gryficki, gryfiński, kamieński, kołobrzeski, koszaliński, łobeski myśliborski, policki, pyrzycki, sławieński, stargardzki, szczecinecki, świdwiński, wałecki

- wszystkie miasta (gminy miejskie i miejsko-wiejskie) mają swoje kartoteki bezpośrednio w kartotece Pomorze Zachodnie
- wszystkie powiaty mają swoje kartoteki w kartotekach miast powiatowych
- wszystkie gminy wiejskie mają swoje kartoteki w kartotekach powiatów
Pomorze Zachodnie - dzielnica historyczna we wczesnym średniowieczu zamieszkała przez Pomorzan, plemiona lechickie językowo zbliżone do Wieletów i Polan, a Wolin był największym miastem handlowym nad Bałtykiem.
W X wieku Mieszko I opanował ujście Odry, w latach 1000-1005 istniało biskupstwo w Kołobrzegu. Bolesław Krzywousty podbił całe terytorium w 1122, a podporządkowany mu lokalny książe Warcisław I, zjednoczył poszczególne ziemie po obu stronach Odry, dając początek dynastii Gryfitów. Misje św. Ottona z Bambergu 1124 i 1128 doprowadziły od chrystianizacji dzielnicy.
Lokalna dynastia Gryfitów (1124-1637) lawirowała pomiędzy Brandenburgią, Saksonią, Danią, Szwecją, Polską i cesarstwem aby utrzymać niezależność księstwa. W 1140 utworzono niezależne biskupstwo w Wolinie, 1176 przeniesione do Kamienia Pomorskiego.
W celu podniesienia potencjału gospodarczego swej dzielnicy książęta, a zwłąszcza Barnim I 1220-1778, popierali kolonizację miast i wsi na prawie niemieckim. Większość miast należała do Hanzy i korzystała z jej przywilejów handlowych. Po wymarciu dynastii Gryfitów (1637) i pokoju westfalskim (1648) kończącym wojnę trzydzistoletnią, Pomorze zostało podzielone między Brandenburgię: część wschodnia ze Stargardem, Koszalinem i Słupskiem, Szwecję: część zachodnia ze Szczecinem, Wołogoszczą i Strzałowem) i Polskę: starostwa w Lęborku u Bytowie. W 1679, 1720 i 1815 Brandenburgia-Prusy zajęła szwedzką część Pomorza.
W 1816 władze pruskie podzieliły Prowincję Pomorską na rejencje koszalińską, szczecińską i na pewien czas strzałowską (stralsundzką). W 1938 włączono po Pomorza prowincję Marchia Graniczna-Prusy Zachodnie i utworzono rejencje szczecińską, koszalińską i pilską.
Od 1945 zachodnia część Pomorza Zachodniego weszłą do niemieckiego landu Mecklenburg-Vorpommern, środkowa i wschodnia część Pomorza Zachodniego znalazły się w graniacach Polski, początkowo jako jedno województwo (stolica na przemian w Szczecinie i Koszalinie), w 1950 utworzono województwa szczecińskie i koszalińskie, w 1975 woj. szczecińskie, koszalińskie i słupskie.
W 1999 roku utworzono woj. zachodniopomorskie na bazie d. woj. szczecińskiego i koszalińskiego. Większa część słupskiego weszła do woj. pomorskiego. Dawne woj. koszalińskie i słupskie bywają też czasami nazywane Pomorzem Środkowym.

WOJEWÓDZTWO ŁÓDZKIE

siedziba władz wojewódzkich: Łódż
liczba powiatów (grodzkich i ziemskich): 23
liczba gmin (miejskich, wiejskich, miejsko-wiejskich): 177
liczba miast (gmin miejskich i miejsko-wiejskich): 42
powierzchnia: 19 219 km2
liczba mieszkańców (1998 rok ): 2 664 000
gęstość zaludnienia: 146 mieszk./km2

Największe miasta (tys. mieszk 1995):
Łódź 825,6; Piotrków Trybunalski 81,1; Pabianice 75,7; Tomaszów mazowiecki 70,0; Bełchatów 59,9; Zgierz 59,1; Kutno 51,0; Radomsko 51,0; Skierniewice 47,9; Zduńska Wola 45,9; Sieradz 44,7; Łowicz 31,5

Powiaty grodzkie (miasta na prawach powiatu):
Łódź, Piotrków Trybunalski, Skierniewice

Powiaty ziemskie:
bełchatowski, kutnowski, łaski, łęczycki, łowicki, łódzki-wschodni, opoczyński, pabianicki, pajęczański, piotrkowski, poddębicki, radomszczański, rawski, sieradzki, skierniewicki, tomaszowski (mazowiecki), wieluński, wieruszowski, zduńskowolski, zgierski

• wszystkie miasta (gminy miejskie i miejsko-wiejskie) mają swoje kartoteki bezpośrednio w kartotece Łódzkie
• wszystkie powiaty mają swoje kartoteki w kartotekach miast powiatowych
• wszystkie gminy wiejskie mają swoje kartoteki w kartotekach powiatów